TEMİZ FORMALAR

Fenerbahçe maçına şurada 2 gün kala, blogda ilk kez yayınlayacağımız bir fotoğraf paylaşalım. 1920'li yıllarda Fenerbahçe ile oynadığımız bir maçta çekilmiş bu fotoğraf. Galatasaray'ın üzerinde parçalı forması ve klasik kombinasyonu var. Çoraplar siyah olabilir, ton farkı ortada olsa da bu resimde kırmızı veya siyah demek zor. Fenerbahçe ise çubuklu forma altına lacivert şort ve yine siyah veya lacivert renk çorap ile sahada.

O topun o sahada hareket etmesi ve kaleye girmesi zor. Saha çamur içinde, su göletleri var her yerde. Bu çamur deryasından çıkan formalar her maç sonu özenle futbolcular ve yöneticiler tarafından elleri ile yıkanarak tertemiz hale getiriliyor ve bir sonraki maça hazırlanıyor. Şimdilerde tertemiz sahalarımız var, ancak futbolumuz tam da bu fotoğraftaki gibi çamur denizinde, yırtıklar içerisinde. Belki de sebebi maç sonu soyunma odalarında formalarını özenle yıkamayan, dikmeyen, gözleri gibi bakmayan futbolun içindeki adamlar yüzünden. Şimdilerde formalardan çok topun kaleye girmesi önemli. Ne şekilde olursa olsun...

FOTOĞRAFTAKİ GS LOGOSU

1909-1910 sezonu şampiyonluğundan sonra toplu olarak çekilen fotoğrafı geçtiğimiz aylarda NTV Tarih dergisi güzel bir poster haline getirip okuyucularına dergiyle birlikte hediye etmişti. Bu fotoğraf bizim arşiv bölümümüzde var, ancak bu kadar büyük ebatlısını ilk defa paylaşıyoruz blogda. Sercan sağolsun forumumuza koydu bu fotoyu. Fotoğrafta dikkat çeken bir ayrıntı olduğu için de blogda değinmek gerektiğini düşündüm.

Fotoğrafta Sercan'ın da dikkat çektiği üzere Boijkoff'un (üst sıra soldan 5.) formasının üzerinde G ve S harfleri gözüküyor. Bizim logomuz şeklinde değil, ancak logomuzun atası olma ihtimali var. (mıdır acaba ?) 1926'da bir Fenerbahçe maçı öncesi çekilen fotoğrafta (bkz;aşağı) Galatasaraylı bir futbolcunun üzerinde, şimdi kullandığımız logonun birebiri formasına işlenmiş şekilde gözüküyor. Fakat 17-18 sene önce Boijkoff formasına Gayın-Sin'den etkilenip Latin harfleri ile formasına işletmiş olabilir mi ?

1926

Geçtiğimiz aylarda 1907 yılında çekilmiş olan bir fotoğraf paylaşmıştı Galatasaray Dergisi (bkz;aşağı). Sarı Lacivert formamızın giyildiği o fotoğrafta da bir futbolcumuzun üzerinde GS harfleri pek açık olmasa da gözüküyordu. O zaman da küçük değinmiştik bu konuya. Şuan daha iyi kalitede bir fotoğraf var elimizde ve harfler çok daha net gözüküyor. Acaba hakikaten Galatasaray'ın logosunun atası mıdır bu ?

1907

*Resimlerin hepsi büyük ebatlıdır. Üzerlerine tıklayıp inceleyebilirsiniz. Forumda ilgili bölümde paylaşımda bulunmak için tıklayın.

Sercan'a da teşekkür ederiz.

DAMALI FORMA

Şu yukarıdaki formanın var olan bütün fotoğrafları portre tarzı idi. O sebeple biz bu formanın parçalı olduğunu düşünüyorduk, yanılmışız. Derginin paylaştığı mükemmel fotoğrafların birinde ufak bir detay var. 1944 yılında ASY topraklarında yaptığımız ilk maçta rakip İstanbulspor'a karşı bu formayı giymişiz. İşte bu aşağıdaki fotoğrafta ilk defa formanın bütününü görebiliyoruz.

Böylelikle tarihimizdeki en ilginç formayı da keşfetmiş bulunuyoruz. Bizim parçalı olarak düşündüğümüz forma, Göztepe'nin 70-80'lerde giydiği ve adını verdiği damalı formasının atası. Böyle keşifler insanı heyecanlandırıyor. Tarihimizdeki en acayip forma bu olsa gerek. 1944 tarihli bu fotoğraf. Ancak aynı formayı 1930'larda da giydik diye biliyorum. Peki her 2 formanın da farklı formalar olma ihtimali var mı ? Tabi ki var, ancak ben aynı forma olduklarını omuzlarında kesilmeyip, biraz daha aşağıya inen parçalı kısımdan anladım. Her 2 formada da bu karakteristik görünüm var ve tam parçalı formalarımızda bu tip bir tasarım yok. Bu sebeple bu 2 formanın aynı forma olduğunu söyleyebilirim. Resimde parçalı formayı giyen takım ise İstanbulspor.

CEKETİN RENGİ

Ceketlerden bahsediyoruz biliyorsunuz. Çünkü zamanının orijinal ürünleriydiler. Maç öncesince futbolcuların üzerinde bu ceketlerin olduğu birkaç fotoğraf paylaşmıştık. Ancak hepsi siyah beyazdı.

Yeni bir fotoğraf daha keşfettim. Bir Galatasaray Fenerbahçe maçı öncesinde çekilmiş olan bu fotoğraf belli ki sonradan renklendirilmiş. Ancak renklerin kafadan atılmadığını, orijinal renklendirilme yapıldığını düşünüyorum. Yani bu ceketler benim düşündüğüm gibi siyah değillermiş. Bize özel, sarı kırmızı renklerde yapılmışlar. Dikiş yerlerinin sarı olması çok havalı. Pek çok takımın o dönemlerde ceket giydiklerini biliyoruz ancak kaçının kendi renklerinde ceketleri vardır ki ? Hakikaten çok özel ve şık bir düşünce, zamanının da ötesinde gibi sanki.

Sercan diyordu da inanmıyorduk. Bu arada fotoğraftaki Galatasaraylı Nihat Bekdik. Fenerbahçe formasını giyen kişi, kaptanı ve efsane forveti Zeki Rıza Sporel. Hakem ise Beşiktaş'ın futbol takımını kuran, ilk teknik direktörlüğünü ve kaptanlığını yapan Şeref Bey. Fotoğrafın 1920'lere ait olduğunu tahmin ediyorum.

ŞAMPİYON ÇUBUKLULAR

99-2000 sezonundan bahsetmiyoruz. Henüz ulusal ligin kurulmadığı 1920'li yıllardan 2 şampiyon takımın 2 güzel toplu fotoğrafını paylaşacağım. İki takımın ortak özelliği henüz ilk kez giymeye başladığımız çubuklu formalar ile pozların verilmiş olması. 1920'lere gelene kadar üzerimizden parçalıyı hiç çıkartmamıştık. 20'lere gelindiğinde görüldüğü gibi durumlar değişmiş.

İlk fotoğraf 1921-1922 sezonu İstanbul Ligi Şampiyonluğunu ilan ettiğimiz ve kupayı kaldırdığımız bir maçın sonunda çekilmiş. Yakaları iplerle birbirine tutuşturulmuş dönemin meşhur forma türlerinden birini kullanmaya başlamışız. Beyaz şort ve tahminlerime göre siyah çorap ile giyiliyormuş. 20'ler boyunca bu formayı değişmeden giymişiz.

İkinci fotoğraf 1925-1926 sezonundan. Yine İstanbul Ligi'nde şampiyonluğumuzu ilan etmişiz. Bu sefer kupa yok fotoğrafta, onun yerine rakip takım ile birlikle toplu halde fotoğraf çekilmişiz. Üzerimizde yine ilk fotodaki formanın aynısı. Bu 2 güzel fotoğrafı arşivlere katalım. Her 2 sezonda forma giyen futbolcuları da alt tarafa yazayım.

1921-1922 Kadrosu: Kaleci; Nüzhet Abbas Öniş - Defans; Mehmet Nazif Gerçin, Ahmet Cevat Baydar, Siret Şevket Ekmekçioğlu, Kamil Ethem, Namık Canko - OrtaSaha; Nihat Bekdik, Müçteba Remzi, Edip Ossa, Burhan Atak, Bellaşa - Forvet; Selahattin Sadıkoğlu, Fazıl Köprülü, Necip Şahin Erson, Suat Subay, Sadi Karsan, Sadi Kurt, Kemal Nejat Kavur, Muslihiddin Peykoğlu

1925-1926 Kadrosu: Kaleci; Ulvi Ziya Yenal, Rasim Atala - Defans; Mehmet Nazif Gerçin, Burhan Atak, Şakir Baruer, Kerim - Orta Saha; Kemal Rıfat Kalpakçıoğlu, Nihat Bekdik, Hayri Cemil Gönen - Forvet; Mehmet Leblebi, Kemal Faruki, Vedat Abut, Mithat Ertuğ, Muslihiddin Peykoğlu, Şadi Kavur

ASLAN

Galatasaray'a kendi lakabını miras bırakan adamın en güzel fotolarından biri. 20'lerin son yarısında giyilen bu forma gömlek görüntüsünden az biraz uzaklaşmış ilk formalardan. Düğme kısmı resimde de görüldüğü gibi formanın sonuna kadar gitmiyor, ortada bir yerde kesiliyor. Bu formanın en ilginç yanı ise sarı ile kırmızısının çok yakın tonlarda olması. Öyle ki zamanının çekim kalitesini de göz önünde bulundurursak sanki düz tek renk bir formaymış gibi gözüküyor. Ancak bu formanın parçalı olduğunu biliyoruz. Bu formanın bir önceki formalarımızdan gelişkin olması, yine yurtdışından kataloglardan seçilip getirtildiğini gösteriyor. O yüzden renklerin tam tonlarını gelene kadar kestirmek mümkün olmamış. Sonuçta da birbirine çok yakın tonlarda ve düz tek renkmiş gibi gözüken bir forma çıkmış ortaya. Tabi tekrar söyleyelim, o zamanın kalitesiz çekiminin de etkisi büyüktür. Yine de yaklaşık 50 sene kullanılan cart renklerimizden çok daha doğru renkler olduğunu görüyoruz.

Aslan Nihat Bekdik'in bu forma ile çekilmiş birkaç takım fotosu da bulunuyor. Takımın bazı üyelerinde parçalı formanın tonlarının belli olması bu formanın da parçalı olduğunun ispatı.

1920 İLE 1930 ARASI GALATASARAY FORMALARI

PARÇALILAR

-1-

10 Mayıs 1928

30 Nisan 1926

1926-1927

Galatasaray-Fenerbahçe

14 Mayıs 1926 Galatasaray-Fenerbahçe

Galatasaray-Fenerbahçe - Maç öncesi giyilen ceketlere dikkat

Takım ve Lise

Aslan Nihat Bekdik

Galatasaray bu dönemde 1908 yılından itibaren kullanmaya başladığı gömlek tarzı parçalı formalarını giymeye devam etti. O zamandan bu yana çok az değişikliğe gidilmiş olan parçalı formalarımız doğru dizilişteki renk düzeni ve yeniş yakaları ile dikkat çekiyordu. Tam parçalı olan bu formaların gövdenin ortasına kadar inen düğmeleri vardı. Ayrıca bazı formalarızda armamız da kullanılmıştır. Bu armaların futbolcuların kendi isteği ile dikildiği için standart olarak her futbolcuda bulunmuyordu.

ÇUBUKLULAR

-1-

1921-1922

1925-1926

Yukarıdaki resimdeki forma Galatasaray Tarihindeki ilk çubuklu forma olma özelliği taşıyor. İnce çubuklara sahip bu formalar yine katalogdan seçilip ülkeye getiriliyordu. Yakalarını birbirine bağlayan ipler ise o dönemin klasikleriydiler. Bu forma ile birlikte tarihimize çubuklu formalar da girmiş oldu. 1920'lerin başlarından itibaren kullanıldılar